Τρίτη 19 Απριλίου 2016

Εισήγηση της Ένωσης στον προσυνεδριακό διάλογο: "Κοινωνία και Σχολείο: μια σχέση υπό διαπραγμάτευση"


Ο ρόλος της Φυσικής Αγωγής στη βελτίωση των σχέσεων σχολείου κοινωνίας

Το αίτημα για ένα σχολείο ανοιχτό στην τοπική κοινωνία, που αποτελεί δυναμικό παράγοντα αλληλεπίδρασης και αξιοποιεί τις δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας καθώς και τις μορφωτικές, πολιτιστικές και άλλες ευκαιρίες της, είναι διαχρονικό. Ένα τέτοιο, ευέλικτο, σχολείο αναπτύσσει πρωτοβουλίες και συμμετοχικές μαθησιακές δραστηριότητες, μετατρέποντας τους σχολικούς χώρους σε χώρους καλλιτεχνικής παιδείας, κέντρα μάθησης, χώρους άθλησης δημιουργώντας την αίσθηση πως η τοπική κοινωνία βρίσκεται σε μια συνεχή διαδικασία αλληλεπίδρασης με το σχολείο.
Σε ένα τέτοιο σχολείο η Φυσική Αγωγή μπορεί να αποτελέσει τον καταλύτη για την απελευθέρωση
των δημιουργικών δυνάμεων των παιδιών, μιας και ως μάθημα υλοποιείται μέσα από βιωματικές διαδικασίες, όπου ο μαθητής καλείται να εκφράσει τον εαυτό του και να αποκτήσει γνώσεις, στάσεις και βιώματα, δεξιότητες που μπορούν να μετασχηματιστούν σε θετική πρόθεση για συμμετοχή σε φυσική δραστηριότητα, σε έναν υγιή τρόπο ζωής και σε καλλιέργεια κεφαλαιωδών κοινωνικών αξιών όπως η δικαιοσύνη, η αυτοπειθαρχία, η αλληλεγγύη, το πνεύμα ομαδικότητας, η ανεκτικότητα και το ευ αγωνίζεσθαι.
Η κινητική ανάπτυξη και η γνωστική ανάπτυξη για πολλές δεκαετίες αποτελούσαν ξεχωριστές περιοχές του επιστητού στην ερευνητική κοινότητα. Η διερεύνησή τους αντανακλούσε την πεποίθηση ότι τα εγκεφαλικά κέντρα της σκέψης και τα εγκεφαλικά κέντρα της κίνησης δρούσαν ανεξάρτητα το ένα από το άλλο. Η νέα, οικολογική, προσέγγιση της κινητικής μάθησης, ενστερνίζεται την άποψη ότι υπάρχει μια σύνδεση ανάμεσα στην αντίληψη και τη δράση. Για να κατανοήσουμε, λοιπόν, την διαδικασία της ανάπτυξης των κινητικών δεξιοτήτων, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη όλα τα χαρακτηριστικά που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο το ανθρώπινο σώμα κινείται, τη λειτουργική αιτία της κίνησης, τους ανατομικούς περιορισμούς του ανθρώπινου σώματος και τον τρόπο με τον οποίο το ανθρώπινος εγκέφαλος συντονίζει και επιλύει τα προβλήματα που ανακύπτουν από την αλληλεπίδραση του ατόμου με το περιβάλλον. Η κινητική μάθηση, μέσα από διαδικασίες κινητικού ελέγχου απελευθερώνει τις δημιουργικές δυνάμεις του νου, ενισχύει συναπτικές συνδέσεις και κινητοποιεί όλες τις εγκεφαλικές λειτουργίες τόσο του εγκεφαλικού φλοιού όσο και των υπόλοιπων κέντρων του εγκεφάλου, όπως τα βασικά γάγγλια, την παρεγκεφαλίδα, τον μεσεγκέφαλο αλλά τις λειτουργίες του περιφερειακού νευρικού συστήματος.
Απαραίτητη προϋπόθεση για να επιτελέσει τον ρόλο αυτό η Φυσική Αγωγή και να συμβάλλει τόσο στο άνοιγμα του σχολείου, όσο και στη ανάπτυξη των δημιουργικών δυνάμεων του νου, είναι η βελτίωση και η ουσιαστική αναβάθμιση των αθλητικών υποδομών στα σχολεία τόσο της Πρωτοβάθμιας όσο και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Τα σχολεία μπορούν να αποτελέσουν, με αυτόν τον τρόπο, κύτταρα συνάντησης της νεολαίας, τόσο κατά τις ώρες λειτουργίας των σχολείων όσο και όταν δεν λειτουργούν. Σήμερα ελάχιστα σχολεία έχουν τις υποτυπώδης υποδομές για την ανάπτυξη της Φυσικής Αγωγή και της άθλησης. Αυλές ακατάλληλες να φιλοξενούν αθλούμενους, σχολεία χωρίς κλειστούς χώρους άθλησης, ούτε καν κάποια σκίαστρα για να προστατευτούν τα παιδιά από τη βροχή ή τον ήλιο. Σε πολλά σχολεία οι αυλές δεν καλύπτουν τις στοιχειώδης ανάγκες για το μάθημα της Φυσικής Αγωγής πόσο μάλλον εάν οι τοπικές κοινωνίες επιθυμούν να αναπτύξουν τον αθλητισμό σε μεγαλύτερο βαθμό.
Ένα επιπλέον στοιχείο που πρέπει να αναφερθεί είναι η ανάγκη το μάθημα της Φυσικής Αγωγής να αποτελεί καθημερινή δραστηριότητα για  τα παιδιά τόσο της προσχολικής όσο και της δημοτικής εκπαίδευσης. Οι κινητικές δεξιότητες δεν αναπτύσσονται με τον ίδιο τρόπο κατά την διάρκεια της παιδικής ηλικίας. Είναι γεγονός ότι εάν χαθεί ο πλέον ευνοϊκός χρόνος για την ανάπτυξη των βασικών θεμελιωδών δεξιοτήτων όπως οι μορφές μετακίνησης και αλμάτων, που είναι η προσχολική ηλικία, είναι πολύ δύσκολη η εκμάθησή τους σε μεγαλύτερες ηλικίες. Έχουν παρατηρηθεί περιπτώσεις παιδιών που επειδή δεν έχουν μάθει αυτές τις δεξιότητες κατά την προσχολική ηλικία, δυσκολεύονται σε μεγάλο βαθμό να τις μάθουν στο δημοτικό σχολείο. Πολλά μοντέλα κινητικής ανάπτυξης έχουν τονίσει τη σημασία των ανάπτυξης των θεμελιωδών κινητικών δεξιοτήτων κατά τη διάρκεια της προσχολικής ηλικίας. Η καλύτερη ηλικία για την ανάπτυξη κινητικά επιδέξιων ατόμων είναι η προσχολική ηλικία και συνεπώς η καλλιέργεια των θεμελιωδών κινητικών δεξιοτήτων θα πρέπει να αποτελέσει τον βασικό κορμό του αναλυτικού προγράμματος των παιδιών αυτής της ηλικίας, λόγω της θετικής επίδρασής τους στη γνωστική ανάπτυξη και την ανάπτυξη θετικής αυτό-εικόνας των παιδιών. 
Το μάθημα της Φυσικής Αγωγής στα δημοτικά σχολεία με ΕΑΕΠ για τις τάξεις από την Α’ έως την Δ’ δημοτικού καλύπτει σε μεγάλο αυτή την προϋπόθεση και τα αποτελέσματα φαίνονται στην ικανοποίηση των παιδιών. Παραδόξως τα παιδιά της Ε’ και Στ’ τάξης συμμετέχουν στο μάθημα της Φ. Αγωγής μόνο δύο ώρες εβδομαδιαίως. Αν αναλογιστούμε ότι τα παιδιά αυτής της ηλικίας ξεκινούν τον φρενήρη ρυθμό συμμετοχής τους σε μαθήματα όπως πληροφορική, ξένες γλώσσες, μουσική ακόμη και φροντιστήρια, η κινητική τους δραστηριότητα είναι ιδιαίτερα μειωμένη, με ανησυχητικά αποτελέσματα τόσο για την υγεία τη σωματική και τη ψυχική. Ιδιαίτερα τα σημερινά χρόνια της οικονομικής κρίσης, για πολλά παιδιά η μόνη δυνατότητα ενασχόλησης με φυσική δραστηριότητα είναι μέσα στο σχολείο. Είναι, λοιπόν, ανάγκη να διπλασιαστούν οι ώρες της Φυσικής Αγωγής στις τάξεις αυτές.
Η μείωση των ωρών Φ. Αγωγής στις σχολικές μονάδες της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης έχει καταδικαστεί από όλες τις πλευρές και πιστεύουμε ότι η αύξηση των ωρών της Φ. Αγωγής, σε τρεις ώρες εβδομαδιαίως, για όλες τις τάξεις των σχολικών μονάδων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Γυμνάσια-Λύκεια-ΕΠΑΛ) είναι, πλέον, απαίτηση  όλων των μετεχόντων στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Σε αυτό το σημείο θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι δράσεις όπως η Πανελλήνια Ημέρα Σχολικού Αθλητισμού είναι προς την θετική κατεύθυνση για το άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία και την βιωματική προσέγγιση της γνώσης αλλά θα πρέπει να γίνεται σε χρόνο όπου οι σχολικές μονάδες θα είναι ώριμες για τη διοργάνωσή του, ενδεχομένως αρχές της άνοιξης.
Οι αιτιάσεις αυτές ενισχύονται με το από 13/11/2007 ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. το οποίο καλεί όλα τα κράτη-μέλη να καταστήσουν την Φυσική Αγωγή υποχρεωτική στη Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και να αποδεχθούν την αρχή σύμφωνα με την οποία στο ωρολόγιο πρόγραμμα θα εξασφαλίζονται τουλάχιστον τρία μαθήματα Φυσικής Αγωγής την εβδομάδα, ενώ τα σχολεία πρέπει να ενθαρρύνονται να επεκτείνουν το ελάχιστο αυτό όριο όσο το δυνατόν περισσότερο. Τονίζεται ότι η φυσική αγωγή είναι το μόνο σχολικό μάθημα που έχει ως στόχο να προετοιμάσει τα παιδιά για έναν υγιή τρόπο ζωής και επικεντρώνεται στη συνολική τους σωματική και διανοητική ανάπτυξη.
Πέρα από την καλλιέργεια ενός ενεργητικού τρόπου ζωής είναι σημαντική η καλλιέργεια μιας υγιούς συμπεριφοράς φιλάθλου ιδιότητας. Όλοι βιώνουμε τα περιστατικά βίας σε αθλητικές εκδηλώσεις. Πεποίθησή μας είναι ότι μέσα από την ενεργητική συμμετοχή σε αθλητικά δρώμενα και μέσα από βιωματικές συζητήσεις, μέσα σε πλαίσια αυθεντικής μάθησης, μπορούμε να βάλουμε τα θεμέλια για την αντιμετώπιση αυτής της μάστιγας.
Η Φυσική Αγωγή και η άθληση μπορεί να συντελέσει στην αναδιαμόρφωση των σχέσεων σχολείου και τοπικών κοινοτήτων, τόσο με συμμετοχικές δράσεις όσο και με τη δυνατότητα αξιοποίηση των δημιουργικών δυνάμεων του νου. Καταλήγοντας, θα υπενθυμίζουμε τη ρήση της γνωστής αναπτυξιολόγου Esther Thelen, η οποία συνοψίζει τη σχέση της αντίληψης με τη δράση, λέγοντας ότι οι άνθρωποι κατανοούν το περιβάλλον μέσα από την κίνηση και κινούνται για να μπορέσουν να κατανοήσουν το περιβάλλον.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου